Artık kimi akıllı telefonlar uydular ile direkt temas kurabiliyor. İşte bu altyapı, zelzele sonrasında oluşan irtibat problemlerini büsbütün ortadan kaldırabilir. Bu alanda çalışmalar yapan Huawei’nin Mate 50 akıllı telefon ailesinin ana modelleri uydu temas dayanağına sahip. Huawei Mate 50 kullanıcıları telefonları olağan olarak çekmiyor olsa da uydu teması üzerinden bildiri gönderebiliyor, pozisyon paylaşabiliyor. Burada odak nokta direkt olarak acil durumlar oluyor. Örneğin, telefonların çekmediği yerleşim yerlerinden uzak bir bölgede yaralanarak mahsur kalan bir Mate 50 kullanıcısı, pozisyonunu arkadaşlarına ya da resmi yardım kurumlarına bildirerek yardım alabiliyor.
ACİL BİLDİRİ GÖNDERME
Bu hayat kurtarma özelinde planlanan uydu irtibat sürecini temel öne çıkaran isim ise teknoloji devi Apple. Şirket, iPhone 14 ailesinde uydu temas takviyesi sunuyor. Ailenin tüm üyeleri ortak olarak uydu üzerinden Acil SOS özelliğine sahipler. Bu özellik Huawei’nin kurduğu sistem ile misal bir mantık ve gaye üzerine kuruluyor. Apple’a nazaran uydu üzerinden Acil SOS özelliği yazılımla derin bir halde entegre edilmiş özel bileşenleri bir ortaya getirerek antenlerin direkt uyduya bağlanmasını sağlıyor. Böylelikle hücresel ağ yahut Wi-Fi kapsamı dışındayken acil davet merkezine ileti gönderiliyor. Teknoloji şu anda yalnızca ABD ve Kanada’da kullanılabiliyor.
ALTERNATİFLER ARTIYOR
– Uydu ilişki teknolojileri uydularla sağlam bölgelerdeki baz istasyonlarını harmanlayabiliyor, 5G teknolojisiyle temel bağlantı muhtaçlıklarının üzerindeki bilgileri aktarabilir hale geliyor. Birebir vakitte SpaceX Starlink üzere uydudan gerçek vakitli ve daima olarak internet sağlayan sistemler de zelzele sonrasındaki irtibat sıkıntılarını çözmek ismine çok sağlam bir alternatif olarak karşımıza çıkıyor. Özet olarak irtibatın temelini topraktan kesmek, devasa sarsıntılarda ve başka birtakım felaketlerde her şeyi değiştirecek bir potansiyel ortaya koyuyor.
NASIL ÇALIŞIYOR
– Sabit uydular deniz düzeyinden ortalama 32 bin kilometre uzaklıkta yörüngede hareket etmeden dururlar. Hareketli olan uydular ise ortalama 750 ile bin 500 kilometre ortasında bir uzaklıkta dünyanın etrafında dönerler ve bunu ortalama 1 ila 1.5 saat ortasında bir müddette tamamlarlar. Uyduya bağlanma özelliği olan akıllı telefonlar, olağan telefonlar üzere baz istasyonları üzerinden değil, direkt uydu aracılığıyla ilişki kuruyor. Lakin, bu telefonlar kapalı alanda çok verimli çalışmıyor. Açık alanlarda uydu ile kesinlikle irtibat kurabiliyor.
BAZ İSTASYONLARI DEVRE DIŞI KALDI
– Telefonları uyduya bağlama konusunda ve uydu üzerinde gerçek vakitli görüşme konusunda “Samsung”, “MediaTek” ve “Qualcomm” üzere dev isimler de faal olarak teknolojiler geliştirirken, bu teknolojiler çabucak her zelzele sonrasında yaşanan ve Türkiye’deki son zelzelelerde çok büyük dert yaratan irtibat problemlerine karşı güçlü bir tahlil olabilir. Yapılan açıklamalara nazaran, Türkiye’deki GSM şirketlerinin baz istasyonları, nüfusun ağır olduğu kent merkezlerinde çok kısıtlı bir alanda (kapsamın çok ağır yerlerde 200 metreye kadar düştüğü aktarılıyor) hizmet verebiliyor. Şayet üzerine baz istasyonu kurulan binalar yıkılırsa ya da bu binaların olduğu bölgede elektrik kesilirse tüm irtibat kopuyor. Burada süreksiz bir tahlil olarak taşınabilir birtakım istasyonları devreye giriyor lakin onların da bölgeye götürülmesi vakit alıyor ve taşınabilir baz istasyonlarını çalıştırılacak jeneratörlere daima yakıt sağlanması gerekiyor.