Haber7.com müellifi Ahmet Yarız, küresel güç fiyatlarındaki artışların Türkiye iktisadına tesirlerine ait bir yazı kaleme aldı. Yarız, “Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği güç fiyatları dünyayı kavurmaya devam ediyor. Üç yıla yakın bir müddette doğal gaz fiyatları yirmi beş kat, kömür fiyatları yedi kat, elektrik fiyatları on yedi kat ve petrol fiyatları iki kat arttı” bilgisini paylaştı.
Türkiye’nin güç ataklarına de değinen yarız, “2023 yılının birinci çeyreğinde devreye girecek nükleer santral ve yerli doğal gazın sisteme alınmasıyla güç faturasındaki tahribatın daha da azalması beklenmektedir” ifadelerini kullandı.
İşte Yarız’ın o yazısı:
Enerji, günümüz dünyasında insanların temel muhtaçlıkları ortasında üst sıralara yükseldi. Elektriğin hayatın her alanında yer alması, doğal gazın ısınmada daha fazla kullanılması, sanayi üretiminde doğal gaza ve kömüre bağlılık, ulaştırmada petrolün hala en büyük hisse sahibi olması enerjiyi vaz geçilmez hale getirdi.
İnsanlığın kesintisiz güce bağımlılığı her geçen gün daha da artıyor
Yüz elli yıllık bir süreçte çeşitlenen güç kaynakları ailesine, 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren doğal gaz, nükleer, su, güneş ve rüzgârda katıldı.
Enerji muhtaçlığının sürekliliği, daimi ve kesintisiz güç kaynaklarını mecburî hale getirmektedir. Bu mecburilik; ülkeleri, ne kadar inançlı ve ucuz olur ise olsun tek bir güç kaynağı yerine kaynaklar ortasında coğrafik ve ekonomik kurallara nazaran bir sepet oluşturmaya yönlendirmektedir. Çünkü daima olan talebi karşılayacak güç arzı bir öbür sözle temini de kesintisiz ve daima olmalıdır.
Ülkeler, tedarik güvenliği ve süreklilik riskini dikkate alarak farklı kaynaklara dayalı bir güç tedarik siyaseti izlemektedir
Enerji kaynakları; üretim, depolama ve iletim başta olmak üzere çeşitli özellikleri nedeniyle birbirlerine nazaran avantajlara ve dezavantajlara sahiptir. Kuruluş maliyetleri, yatırım mühleti ve çevresel riskleri nedeniyle nükleer güç, doğal kurallara bağımlılıkları nedeniyle su, güneş ve rüzgâr tek başlarına sağlam güç kaynağı olarak dikkate alınmamaktadır.
Kaynaklar ortasındaki hissesi son yıllarda azalan doğal gaz, petrol ve kömür halâ en büyük güç kaynakları ortasındadır. Bu hisseleri nedeniyle güç kaynaklarına sahip ülkeler ve coğrafyalar, gelişmiş ülkelerin gayret alanına dönüşmektedir. Enerji savaşları olarak isimlendirilen bu uğraş geçmişte olduğu üzere yalnızca askeri alandaki sıcak çatışmalar ile yapılmamaktadır. Askeri çatışmaların hissesi ve şiddeti azalırken siyasi ve ekonomik gayretin hissesi artmaktadır.
Enerji üretimi, sevkiyatı ve fiyatlaması gelişmiş dünya tarafından dünyanın başka ülkelerini terbiye aracı olarak kullanılıyor
Ambargolar ile ülkelerin ticari olarak dünyadan izole edilerek yaptırımlara maruz bırakılması siyasi çabanın yansımasıdır. Liberal iktisat anlayışı çerçevesinde fiyatları piyasada serbestçe oluşan petrol, doğal gaz ve kömür fiyatlarındaki çok dalgalanmalar ise ekonomik uğraşın yansımasıdır. Piyasa aracılığı ile yapılan ekonomik gayret hem güç kaynaklarını ihraç eden ülkeler hem de ithal eden ülkeler için kıymetli problemlere taban oluşturmaktadır.
Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği güç fiyatları dünyayı kavurmaya devam ediyor
Geçtiğimiz yılın son çeyreğinden itibaren hareketlenmeye başlayan güç fiyatları Rusya-Ukrayna savaşı ile adeta bir füze üzere yükselmeye başladı. Rusya’nın doğal gaz ve kömürde kıymetli bir üretici olması, başta Almanya olmak üzere birtakım AB ülkelerinin Rus doğal gazına yüksek bağımlılıkları, ABD ve AB’nin savaş nedeniyle Rusya’ya uyguladıkları ambargolar güç fiyatlarını tetiklemiştir. Bir diğer etken ise Rusya’nın doğal gaz kesintileri başta olmak üzere ambargolara karşı atılımlarıdır. Savaşın uzaması, kuzey yarım kürede kışın yaklaşması ve ısınma konusunda sonlu alternatiflere sahip birtakım AB ülkelerinin yetersiz doğal gaz stokları güç fiyatlarındaki yükselişleri ve oynaklıkları beslemektedir.
Gelişmiş ülkelerin savaş nedeniyle Rusya’ya uyguladıkları yaptırımlar kendilerine ziyan vermeye başladı
Aşağıdaki grafiklerde güç fiyatlarının 2020 yılı başından bugüne kadar gelişimi gösterilmektedir.
Grafik 1’e nazaran 2020 yılına 13 EUR civarında başlayan doğal gaz fiyatları 2021 yılı başından itibaren hareketlenmeye başlamış ve yılın birinci yarısında 26 EUR civarına yükselmiştir. 2021 Yılının üçüncü çeyreğinden itibaren yükselişi hızlanan fiyatlar yıl sonunda 180 EUR’ya yükselmiştir. 2022 yılında genel olarak üst taraflı dalgalanan doğal gaz fiyatları 26 Ağustos 2022’de 339 EUR ile tarihi tepeye ulaştıktan sonra düşüşe geçmiş ve 16 Eylül 2022 itibariyle 214 EUR’ya kadar gerilemiştir. 2 Ocak 2020-16 Eylül 2022 ortasındaki devirde doğal gaz fiyatları yirmi beş kat artmıştır.
Grafik 2’ye nazaran 2020 yılına 68 USD civarında başlayan kömür fiyatları yılın ikinci çeyreğinde 50 USD’ye kadar gerilemiş ve uzun bir müddet bu fiyatlarda kalmıştır. Yılın son çeyreğinden itibaren üst istikametli hareketlenen fiyatlar 2021 yılını 170 USD civarında tamamlamıştır. 2021 Yılının birinci yarısına kadar ölçülü bir aralıkta dalgalanan fiyatlar mayıs ayından itibaren hareketlenmiştir. Üçüncü çeyrekten itibaren yükselişi hızlanan fiyatlar yıl içinde 150 ile 270 USD aralığında dalgalanmıştır. 2022 yılında da genel olarak dalgalı ve üst taraflı seyir izleyen kömür fiyatları 5 Eylül 2022’de 458 USD ile tarihi tepeye ulaştıktan sonra düşüşe geçmiş ve 16 Eylül 2022 itibariyle 446 USD’ye kadar gerilemiştir. 2 Ocak 2020 ile 16 Eylül 2022 ortasındaki periyotta kömür fiyatları yedi kata yakın artmıştır.
Grafik 3’e nazaran 2020 yılına 41 EUR civarında başlayan elektrik fiyatları yıl içinde -1 EUR ile 104 EUR ortasında dalgalanmış ve yılı 46 EUR ile tamamlamıştır. 2021 yılında da 6 EUR ile 524 EUR aralığında dalgalan fiyatlar 2021 yılını 219 EUR ile tamamlamıştır. 2022 yılında da üst istikametli fakat epey dalgalı bir seyir izleyen elektrik fiyatları 25 Ağustos 2022’de 740 EUR ile tarihi tepeye ulaştıktan sonra düşüşe geçmiş ve 16 Eylül 2022 itibariyle 448 EUR’ya kadar gerilemiştir. 2 Ocak 2020 ile16 Eylül 2022 ortasındaki periyotta elektrik fiyatları on yedi kata yakın artmıştır.
Grafik 4’e nazaran 2020 yılına 66 USD civarında başlayan petrol fiyatları devir içinde 19 USD ile 128 USD aralığında dalgalanmıştır. Petrol fiyatları 8 Mart 2022’de 128 USD ile tarihi doruğa ulaştıktan sonra düşüşe geçmiş ve 16 Eylül 2022 itibariyle 91 USD’ye kadar gerilemiştir. 2 Ocak 2020 ile 16 Eylül 2022 ortasındaki devirde petrol fiyatları iki kata yakın artmıştır. Doğal gaz, elektrik ve kömür fiyatlarındaki yüksek dalgalanmalara nazaran petrol fiyatları daha dar bir aralıkta dalgalanmıştır.
Üç yıla yakın bir müddette doğal gaz fiyatları yirmi beş kat, kömür fiyatları yedi kat, elektrik fiyatları on yedi kat ve petrol fiyatları iki kat arttı
Yazımızın bu kısmından sonra, küresel güç fiyatlarındaki yüksek artışların bütçe ve ödemeler istikrarına tesirleri ele alınmaktadır.
Bütçe özet sonuçlarının yer aldığı Tablo 1’e nazaran; Ağustos 2022’de 302 Milyar TL masrafa karşılık 306 Milyar TL gelir elde edilmiş ve bütçe +4 Milyar TL fazla vermiştir. Faiz harcamalarının hariç tutulduğu faiz dışı bütçe fazlası ise +26 Milyar TL’dir. Ocak-Ağustos 2022 devrinde ise 1,74 Trilyon TL masrafa karşılık 1,77 Trilyon TL gelir elde edilmiş ve bütçe istikrarı evvelki yılın birebir devrine nazaran –38 Milyar TL açıktan +33 Milyar TL fazlaya dönmüştür. Faiz dışı bütçe istikrarı ise +91 Milyar TL’den +207 Milyar TL’ye yükselmiştir. Gelirlerdeki artış oranının masraflardan daha fazla artmasıyla bütçe 2022 Ocak-Ağustos periyodunda geçen yıla nazaran daha güzel bir performans göstermiştir. Bu devirde gelirler 896 Milyar TL ve %103 oranında artarken masraflardaki artış ise 825 Milyar TL ve %91’dir.
Eylül ayında 2023-2025 periyodu kapsayan OVP (Orta Vadeli Program) yayınlanmıştır. OVP’de 2022 maksatları, geniş kitlelere yönelik takviyelerin yer aldığı ve gelecek yıl yapılacak seçimlere hazırlık bağlamındaki ekonomik adımları içermektedir. Bu adımlardan en belirgini bütçe gayelerinde yer almaktadır. Temmuz ayında yapılan ek bütçe amaçları ile Eylül ayında yayınlanan OVP bütçe gayelerinde harcamalar istikametindeki artışlar dikkat çekmektedir. İki aylık ortayla yayınlanan ek bütçe ve OVP gayelerine nazaran bütçe sarfiyatları 2,8 Trilyon TL’den 3,1 Trilyon TL’ye, bütçe gelirleri ise 2,6 Trilyon TL’den 2,7 Trilyon TL’ye revize edilmiştir. Bütçe açığı -278 Milyar TL’den -461 Milyar TL’ye faiz dışı bütçe istikrarı ise +51 Milyar TL’den -131 Milyar TL’ye revize edilmiştir. OVP maksatlarına nazaran bütçe gelirlerinde 119 Milyar TL ve %5 oranında, bütçe masraflarında ise 302 Milyar TL ve %11 artış öngörülmektedir. Sarfiyat artışlarının gelir artışlarından daha fazla olmasının doğal sonucu olarak bütçe istikrarında -183 Milyar TL ve %66 oranında açık artışı beklenmektedir. Faiz dışı bütçe istikrarında ise -183 Milyar TL ve %356 oranında açık artışı öngörülmektedir. Özetle; OVP 2022 yılı bütçe gayeleri daha süratli artan bütçe masrafları ve büyüyen bir bütçe açığını işaret etmektedir.
Tablo 2’ de bütçe masraflarının ana kalemler itibariyle yıllık fiyatları, OVP gayeleri, Ağustos ayı, Ocak-Ağustos devri 2021 ve 2022 yılı bilgileri yer almaktadır.
OVP ile 2022 yılının son dört ayında bütçe masraflarının alt kalemlerinde öngörülen artışlar aşağıdaki üzeredir: 1) Mal ve Hizmet Alımı: %20 artışla 43 Milyar TL, 2) Cari Transferler: %14 artışla 146 Milyar TL, 3), Sermaye Sarfiyatları: %35 artışla 75 Milyar TL ve 4) Borç Verme: %45 artışla 91 Milyar TL. OVP amaçlarına nazaran yılın son çeyreğinde bütçe kalemlerinde meblağ olarak en büyük artışların yaşandığı Borç Verme ve Cari Transferler toplamı bütçe masraflarının yarısına yaklaşmaktadır. Her iki kalemdeki harcama gayesi artışı 220 Milyar TL’yi aşmaktadır. Bir diğer tabirle yılın son çeyreğinde bütçe masraflarındaki artışların daha da hızlanması kaçınılmazdır.
Ağustos 2022’de; faiz hariç sarfiyatlar 280 Milyar TL, faiz sarfiyatları 23 Milyar TL ve bütçe sarfiyatları 302 Milyar TL’dir. Ocak-Ağustos 2022 devrinde faiz hariç masraflar 1,56 Trilyon TL, faiz sarfiyatları 174 Milyar TL ve bütçe masrafları 1,74 Trilyon TL’dir. Bütçe masrafları 2021 yılının birebir devrine nazaran %91, faiz hariç sarfiyatlar %100, mal ve hizmet alımı sarfiyatları %131, cari transferler %89 ve faiz sarfiyatları %36 oranında artmıştır. Geçen yılın son ayında uygulamaya alınan Kur Muhafazalı Mevduat için bu periyotta ödenen fiyat ise (Mart:11,7 Milyar TL, Nisan:4,6 Milyar TL, Mayıs:4,8 Milyar TL, Haziran:16,1, Temmuz: 23,4 Milyar TL ve Ağustos: 15 Milyar TL olmak üzere toplamda) 75,6 Milyar TL’dir. Cari transferler içinde yer alan bu meblağ faiz masraflarına ek edildiğinde Ocak-Ağustos periyodu faiz sarfiyatları 249,6 Milyar TL’ye ve artış oranı %95’e yükselecektir.
Borç verme; yurt içinde yüklü kamu kurum ve kuruluşları, öteki ülkeler ile yurt dışındaki kurum ve kuruluşlara verilen borçları tabir etmektedir. Borç verme; bütçe masrafları içinde evvelki yıllarda kıymetli bir fiyat olarak yer almayan lakin 2021 yılında zuhur etmeye başlayan ve 2022 yılı Ocak-Ağustos devrinde 151 Milyar TL olan ve yıl sonunda 300 Milyar TL’ye yaklaşması beklenen yeni bir masraf kalemidir
Yazının başlangıcında belirtildiği üzere geçtiğimiz yılın son çeyreğinden itibaren artmaya başlayan, yeni yılın başlangıcında hızlanan ve aktüel durumda durulma eğilimi gösteren güç fiyatları bütçe ve ödemeler istikrarında kıymetli tahribatlar oluşturmuştur. Bilindiği üzere doğal gaz endüstriyel kullanım, elektrik üretimi ve ısınmada kullanılan en kıymetli girdidir. Misal biçimde kömür hem endüstriyel hem de elektrik üretiminde kullanılmaktadır. Bu özellikleri nedeniyle doğal gaz ve kömürdeki fiyat artışları ekonomileri petrole nazaran daha fazla etkilemektedir.
Petroldeki fiyatların sonuncu tüketicilere yansıtılmasında akaryakıttan alınan özel tüketim vergileri belirleyicidir. Çok derecede yükselen petrol fiyatlarının tüketicilere yansımaları vergiler yoluyla sınırlandırılabilmektedir. Bir diğer sözle kamu, vergi gelirlerinden vaz geçmek suretiyle akaryakıt fiyatlarındaki yükselişi sübvanse ederek vatandaşlarını desteklemektedir. Doğalgazda destekleme ise farklı bir yol izlenerek yapılmaktadır. Geçen yılın son çeyreğinden itibaren doğalgazdaki yüksek fiyat artışlarını satış fiyatlarına yansıtamayan Botaş ziyan etmeye başlamıştır. Zararın büyümesi nedeniyle nakit akışında aksamaların oluşmaması için bütçeden Botaş’a kaynak aktarılmaktadır. Bütçe içinde “Borç Verme” başlığı altındaki bu sarfiyat kalemi bir çeşit zararın finansmanı olarak kabul edilmelidir. Borç verme başlığı altında başka KİT’ler yer alsa da geçtiğimiz yıl ve bu yılın Ocak-Ağustos en büyük fiyat Botaş’a aittir.
Tablo 3’e nazaran Ocak-Ağustos 2021 devrinde bütçeden borç verme başlığı altında KİT’lere 22 Milyar TL kaynak aktarılmış iken bu yılın tıpkı devrinde aktarılan fiyat %600 artışla 151 Milyar TL’ye yükselmiştir.
Bütçeden Botaş’a aktarılan kaynak 15 Milyar USD’ye yaklaşabilir
Grafik 5’te aylar itibariyle 2021 ve 2022 yılında Botaş’a aktarılan kaynaklar yer almaktadır. Geçtiğimiz yılın Ocak-Kasım devrinde Botaş’a aktarılan kaynak meblağı 10 Milyar TL seviyesinde iken yalnızca Aralık ayında 40 Milyar TL aktarılmıştır. Yılın birinci sekiz ayında Botaş’a aktarılan kaynak fiyatındaki artış toplamı 2021 yılında 2,1 Milyar TL iken 2022 yılında 97 Milyar TL’ye yükselmiştir. Grafik 5’te görüldüğü üzere aktarılan kaynak fiyatı doğal gaz fiyatları ve Botaş’ın nakit akışına bağlıdır. Yıl sonunda Botaş’a aktarılacak toplam fiyatın doğal gaz fiyatlarına bağlı olarak 200 Milyar TL’yi aşması şaşırtan olmayacaktır. 2022 Yılının ortalama USD kuru dikkate alındığında güç fiyatlarındaki yükselişin bütçeye maliyeti 15 Milyar USD’ye yaklaşmaktadır.
Bütçe açığı yıl sonunda -460 Milyar TL civarında gerçekleşebilir
Karşılaştırmalı dataların yer aldığı Grafik 6’ya nazaran Ocak-Ağustos 2022 devrindeki bütçe istikrarı, evvelki yılın tıpkı periyodundaki -33 Milyar TL’den +94 Milyar TL’ye yükselerek değerli bir düzgünleşme göstermiştir. Gelecek yıl yapılacak seçimlere yönelik genişletici siyasetlerin devreye alınmasıyla bütçe harcamalarının artması kaçınılmazdır. Bu nedenlerle Ocak-Ağustos periyodunda +94 Milyar TL fazla veren bütçenin yıl sonunda ek bütçe ile belirlenen -278 Milyar TL açık meblağını aşarak OVP’de hedeflenen -460 Milyar TL civarında oluşması beklenmelidir
Bütçe Dengesi/GSYH %- 3,5 civarında ve sürdürülebilir görünüyor
2022 yılının birinci sekiz ayındaki performans ve 2023 yılının seçim yılı olduğu dikkate alındığında yıl sonunda -461 Milyar TL civarındaki bir bütçe açığı, Bütçe Dengesi/GSYH’nin %-3,5 civarında oluşmasına neden olacaktır. 2000’li yılların başlangıcındaki açık düzeyleri, salgın ve savaşın hâkim olduğu küresel konjonktür dikkate alındığında %-5 civarındaki Bütçe Açığı/GSYH düzeylerin sürdürülebilir olduğu düşünülmektedir.
Enerji ithalatı; kaynakları itibariyle kendi kendine yetemeyen ülkemiz açısından en değerli ithalat kalemlerinden biridir. Son yıllarda nükleer, güneş ve rüzgâr gücü başta olmak üzere güç yatırımları artmış olsa da güç ithalatı bir mühlet daha kıymetli ölçüde döviz tüketmeye devam edecektir.
Enerji ithalatı, gücümüzü tüketiyor
Tablo 4’te 2017-2022 devrine ilişkin ithalat, ihracat, net güç ithalatı ve cari süreçler hesabı bilgileri yer almaktadır. Ülkemizin güç, ham husus, yatırım malları ve yüksek teknoloji eserlerinde dışa bağımlığı hayli yüksektir. Bir öteki tabirle ekonomimizin karakteri muhakkak girdiler açısından dışa bağımlıdır. Güç ithalatının hariç tutulduğu dış ticaret istikrarı hesabına nazaran ülkemiz dış ticaret açığı daha düşük düzeylere gerilemekte, hatta birtakım yıllarda dış ticaret fazlası verilmektedir.
Dış ticarete ek olarak, turizm başta olmak üzere hizmet ihracatı ve finansal süreçleri içeren cari süreçler hesabında ise güç ithalatı hariç tutulduğu takdirde görünüm daha müspet bir hale almaktadır.
Tablo 4’e nazaran 2017-2021 devrinde ülkemizin dış ticaret açığı 17 Milyar USD ve 59 Milyar USD aralığında dalgalanmıştır. Güç ithalatı hariç tutulduğunda ise dış ticaret istikrarı 26 Milyar USD açık ile 17 Milyar USD fazla ortasında daha olumlu bir görünüm almaktadır. Ocak-Temmuz 2022 periyodunda ihracat %20 artışla 144 Milyar USD’ye yükselirken, ithalat %42 artış ile 195 Milyar USD’ye ulaşmıştır. İthalattaki yüksek oranlı büyüme nedeniyle dış ticaret istikrarı -17 Milyar USD’den %204 artışla -50 Milyar USD’ye yükselmiştir. Fakat bu artışta güç ithalatındaki artış belirleyicidir. Zira küresel piyasalarda güç fiyatlarının çok yükseldiği 2022 yılının Ocak-Temmuz periyodunda güç ithalatı evvelki yılın birebir devrine nazaran %154 artışla 18,3 Milyar USD’den 46,6 Milyar USD’ye yükselmiştir. Ocak-Temmuz 2021 periyodunda 1,8 Milyar USD fazla veren güç hariç dış ticaret istikrarı 2022 yılının tıpkı periyodunda ise 3,8 Milyar USD açık vermiştir. Güç ithalatının hariç tutulduğu dış ticaret istikrarındaki değişimler epeyce sonludur.
Enerji ithalatı, Ocak-Temmuz devrinde evvelki yıla nazaran %154 artarak 18 Milyar USD’den 47 Milyar USD’ye yükseldi
Cari süreçler hesabında 2017-2021 periyodundaki beş yılın yalnızca 2019 yılında 5,3 Milyar USD fazla verilmiş iken öbür dört yıldaki açık 14 Milyar USD ile 41 Milyar USD aralığında dalgalanmaktadır. Güç hariç cari süreçler hesabında ise 2018-2019 ve 2021 yıllarında 16 Milyar USD ile 29 Milyar USD aralığında fazla verilmiş iken 2017 ve 2020 yıllarında 8 Milyar USD ile 11 Milyar USD aralığında açık verilmiştir. Bir öteki tabirle güç ithalatının hariç tutulmasıyla CİH ekseriyetle fazla vermekte, fazlanın oluşmadığı yıllarda ise açık epey düşük seviyede gerçekleşmektedir.
Makro ekonomik performans açısından CİH/GSYH daha yakından izlenen bir göstergedir. 2017-2021 Devrinde CİH/GSYH yalnızca 2019 yılında %+0,7 fazla vermiş başka yıllarda açık %-1,7 ile %-5 aralığında dalgalanmıştır. OVP’deki yıl sonu beklentisi ise %-5,9’dur. Güç Hariç CİH/GSYH yeniden güç hariç dış ticaret açığı hesabına misal bir biçimde daha olumlu bir gönüm sergilemektedir. 2017-2022 Periyodundaki Güç Hariç CİH/GSYH beş yılın üçünde müspet bölgede ve %+2,0 ile %+5,1 aralığında gerçekleşmiş, yalnızca 2017 ve 2020 yılında negatif bölgede ve %-0,9 ile %-1,6 aralığında dalgalanmıştır.
Sonuç:
Global güç fiyatlarındaki çok yükselişler 2021 yılının son çeyreğinden itibaren bütçe ve ödemeler istikrarında tahribatlar oluşturmuştur.
Enerji kaynaklarından yalnızca doğal gazın fiyatı son bir yıl içinde yirmi beş kata yakın artmıştır. Çok yükselen doğal gaz fiyatlarındaki artışların kesin tüketicilere daha hudutlu seviyede yansıtılması için hükümetler çeşitli önlemler almaktadır. Ülkemizdeki doğal gaz fiyatları AB başta olmak üzere güç ithalatçısı ülkeler ortasında en düşük seviyededir. Bütçeden Botaş’a aktarılan kaynaklar doğal gaz fiyatlarının düşük tutulmasını sağlamıştır. 2022 Yılı sonunda Botaş’a aktarılması kaynakların fiyatı 200 Milyar TL’ye (15 Milyar USD’ye) ulaşması beklenmektedir. Bu meblağın bütçe masrafları içindeki hissesi %6’dır.
Enerji fiyatlarındaki artışlar, güç ithalatçısı ülkemizin 2022 yılı ödemeler istikrarında de kıymetli tahribat oluşturmuştur. Ocak-Temmuz 2022 devrinde net güç ithalatı evvelki yıla nazaran %154 artışla 47 Milyar USD’ye ulaşmıştır. Güç fiyatlarındaki artışın ödemeler istikrarına ek faturası yalnızca sekiz ayda 28 Milyar USD’yi aşmıştır. 2021 Yılının tamamında 42 Milyar USD fiyatındaki güç ithalatının 2022 yılının tamamında 100 Milyar USD’yi aşması beklenmektedir
Enerji fiyatlarındaki yılın ikinci yarısındaki izafi durulmanın istikrar kazanarak devamı, bütçe masrafları ve ödemeler istikrarındaki tahribatın hudutlu kalmasını sağlayabilir. Ayrıca 2023 yılının birinci çeyreğinde devreye girecek nükleer santral ve yerli doğal gazın sisteme alınmasıyla güç faturasındaki tahribatın daha da azalması beklenmektedir.