Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) tarafından yapılan açıklamaya nazaran, yılın 10 ayı sonunda Türkiye’nin özgür bölgeler dahil toplam makine ihracatı ölçü bazında geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 4,3 gerilemeyle 3,1 milyon ton oldu. Bedel bazında bakıldığında toplam ihracat geçen yılla tıpkı düzey olan 23,3 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Makineciler, kilogram başına ortalama ihracat fiyatlarının 7,5 dolar olarak gerçekleştiği ekim ayında 2,5 milyar doları aşarak aylık bazda yüzde 4,3 artış yakaladı.
10 aylık periyotta en fazla makine ihracatı yapılan kollar evsel ve endüstriyel soğutma makineleri olurken, onu sırasıyla içten yanmalı motorlar ve aksamı ile inşaat ve madencilik makineleri izledi.
Söz konusu devirde, ihracat pazarları ortasında yüzde 5’lik gerilemeye karşın 3 milyar doları aşan Almanya birinci sırada bulunurken, Rusya ikinci ve yüzde 7,5’lik artış gerçekleşen ABD üçüncü sırada yer aldı.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu, ABD’deki seçimlerle birlikte, bu yıl global ekonomiyi etkileyen seçim belirsizliklerinin şimdilik sonlandığını tabir etti.
Donald Trump’ın yine Lider seçilmesinin global ihracat üzerine mümkün tesirlerini kıymetlendiren Karavelioğlu, şunları kaydetti: “Trump hükümetinin ithalata yüksek vergiler getirme vaatlerinin global ölçekte yeni bir korumacılık savaşı başlatacağı, bunun da dünya ticaretinde gözle görülür bir daralmaya yol açacağı açık. Yükselen duvarlar global büyümeyi zayıflatmakla kalmayabilir, eserlerden çok üreticilerini maksat alacak ek gümrük vergileriyle, bir türlü sonuna gelinememiş dezenflasyon eforlarını da akamete uğratabilir. Ana pazarı Avrupa olup ihracatının birçoklarını avroyla ithalatını ise dolarla yapan bizim üzere kesimler için doların giderek güçlenmesinin karlılık ve rekabetçilik bakımından negatif tesirleri olacaktır. Son yıllarda ABD’ye süratli artan makine ihracatımız, parite risklerini azaltmaya yönelik uğraşlarımızın bir sonucuydu. Tedarik zincirlerindeki yeni kırılmaların, ABD pazarındaki işbirlikleri giderek güçlenen Türkiye için yeni fırsatlar yaratacağına inanıyoruz. Öteki yanda, ABD ile ticaretinin sınırlanacağı peşinen ilan edilmiş ülkelerin dünyanın geri kalanında ticaret yollarını saptırmak da dahil, çok daha agresif stratejiler geliştireceğini beklemeliyiz. Süreç, duvarlarını örmekte kararsız kalanların lehine gelişmeyecektir.”
Karavelioğlu, dünya makine cirosunda yüzde 2’lik düşüşün alışılmış sanayi kollarının hâkim olduğu gelişmiş ülkelerde çok büyük meseleler yarattığını vurguladı.
Almanya’da Satın Alma Yöneticileri Endeksi’nin (PMI) eylülde 40,6’ya kadar gerilemesi üzere birçok bilginin üretim maliyetleri düşük ülkelere kayış konusunda tedirginlik oluşturduğuna dikkati çeken Karavelioğlu, “ABD’deki seçmen davranışlarında barizleşen bu eğilim, gelişmiş ülkelerin makine, otomotiv ve savunma sanayi üzere üretim dallarını muhafazaya kararlı olduklarının bir işareti. Bugüne kadar bu kutuplaşmalar ortasında yolumuzu daima bulmamızı sağlayan rekabet gücümüzü koruyabilmek için, niş alanlardaki üretim ölçeklerimizi ve teknoloji düzeylerindeki çeşitliliğimizi geliştirmeye her zamankinden fazla eğilmeliyiz. Kamunun yatırım, inovasyon ve sürdürülebilirlik dayanaklarını odak dallarda daha fonksiyonel hale getirmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
“Miktar bazındaki gerilemeyi ihracat ünite fiyatlarındaki artış kompanse ediyor”
Ticaret Bakanlığının yılın ikinci çeyreğindeki büyümenin yarısının net mal ve hizmet ihracatından geldiğine yönelik vurgusunu değerli bulduğunu tabir eden Karavelioğlu, Bakanlığın sunumundaki, ihracatın ana belirleyicisi olan dış talepte tarihi ortalamanın altında zayıf bir seyir görüldüğüne yönelik tespitin de yerinde olduğunu bildirdi.
Karavelioğlu, neredeyse tüm iç pazarlarda talep, yatırım ve üretimin zayıfladığını, kapasite kullanım oranlarının gerilediğini belirterek, şu bilgileri paylaştı:
“Bu durum genel ihracatın ucuzlamasına, kıymet bazındaki artışın esasen ölçü bazındaki daha büyük artışlarla sağlanabilmesine neden oluyor. Makinede ise durum daha farklı, bizde ölçü bazındaki gerilemeyi ihracat ünite fiyatlarındaki artış kompanse ediyor. Yurt içi üretim maliyetlerindeki yükselişin bir sonucu olarak gelen bu fiyat düzenlemelerinin doğal ki bir sonu var. Maliyetlerin yönetilemez olduğu durumda, istihdamda kayıplar yaşanabilir. 2019-2023 yılları ortasında istihdamı yüzde 40 üzere yüksek düzeyde bir artış sağlayan dalımızda son 12 ayda istihdam artışı durdu hatta yüzde 1 düzeyinde de olsa bir azalış gerçekleşti. 4 yılda yüzde 72 artan makine üretiminin de bu yıl yüzde 8 civarında düştüğünü görüyoruz. Rekabet gücümüzü koruyabilmek için trendin süratle kırılması gerekiyor.”