İran’da 22 yaşındaki üniversite öğrencisi Mahsa Amini’nin, Ahlak Polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesi üzerine yükselen sosyal tansiyon sürüyor. Tatil için gittiği başkent Tahran’da, kurallara uygun örtünmediği gerekçesiyle 13 Eylül’de gözaltına alınan Amini, 16 Eylül’de kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Amini’nin gözaltı sırasında darp edildiği, sadece örtünme gerekçesiyle değil, Kürt kökeni nedeniyle de şiddet gördüğü öne sürülmüştü.
LİSELERE SIÇRADI
İran’da başta Kürt nüfusun yoğun olarak yaşadığı bölgelerde patlak veren protestolar, daha sonra tüm ülkeye ve dünyaya yayılmıştı. İran’daki gösteriler bugün 3’üncü haftasını tamamlarken, polis ile göstericiler arasında çıkan çatışmalarda can kaybı 100’e dayandı, 1500’den fazla kişi gözaltına alındı. İran dini lideri Ayetullah Hamaney’in talimatı doğrultusunda soruşturması tamamlanan 620 kişinin serbest kaldığı bildirildi.
Üniversitelerde başlayan eylemler liselere de sıçradı. Bazı videolarda, okul üniformaları içindeki liseli kız öğrencilerin başörtülerini çıkararak salladıkları ve “Diktatöre ölüm” diye dini yetkililer aleyhinde sloganlar attıkları görüldü.
‘KADIN, YAŞAM, ÖZGÜRLÜK’
İran’daki kadın hareketinin başlıca sloganı ise “Kadın, yaşam ve özgürlük” oldu. Elburz eyaletine bağlı Kerec bölgesinde, bir grup genç kızın sokaklarda bu sloganları attığı görüntüler paylaşıldı. İranlı siyasi analist Esfandyar Batmanghelidj, “Eğer bu protestolar başarıya ulaşırsa, bu kesinlikle kız öğrenciler sayesinde olacak” değerlendirmesinde bulundu.
ÖLÜMÜ SORUŞTURULACAK
Bu arada, Mahsa Amini’nin ölümüne isyan devam ederken, bu kez protestolarda sırasında ortadan kaybolan ve daha sonra öldüğü ortaya çıkan 16 yaşındaki Nika Şekarami gündem oldu. Nika’nın cesedi 10 gün sonra ailesine gösterildi. Burnu ezilmiş ve darbelerden kafatası kırılmıştı. BBC Farsça’ya göre Nika’nın naaşı ailesine teslim edilmek yerine, pazartesi akşamı gizlice başka bir köyde defnedildi. İddialar üzerine Nika’nın ölümüne ilişkin dün soruşturma başlatıldı.
ASIL SORUN EKONOMİK
Öte yandan, Amerikan Wall Street Journal (WSJ) gazetesinde yer alan bir analize göre, İran’da ahlak polisinin şiddetine yönelik başlayan protestoların sürmesine neden olan asıl sorunun, ekonomik durumun giderek kötüleşmesi olduğu iddia edildi. 2015’te İran toplumunun yüzde 20’si yoksulluk çizgisinin altında kalırken, bu oran şimdilerde nüfusun en az üçte birine çıkmış durumda.
FRANSIZ OYUNCULAR SAÇLARINI KESTİ
Oscarlı oyuncular Marion Cotillard ve Juliette Binoche ile şarkıcı Jane Birkin’in aralarında yer aldığı Fransız sanatçılar, İranlı kadınlara destek için saçlarını kestikleri bir video yayınladı. Video kolajda “Özgürlük için saç” etiketi kullanıldı. Binoche de saçını keserken “Özgürlük için” dedi.