Siyaset, Türkiye’de ve gelişmekte olan birçok ülkede kaynak transferinin en kıymetli araçlarından biri. Kaynak transferi dediğimizde yalnızca kamucu bir siyaset ile yaratılan kıymetten fakire aktarılan bir kaynak transferini kastetmiyorum. Tahminen en az bunun kadar yaygın olan, kamu kaynaklarının siyasetçilere ve siyasetçileri etrafında bulunan yan takımlarına transferini kastediyorum.
Türkiye’de siyaset, kentli ailelerden çok, yüklü olarak Anadolu’dan kente göçmüş ailelerin çocukları tarafından yapılmaktadır. Parti başkanlarını, kurmay takımlarını incelediğinizde, çoğunlukla bu sosyolojiden gelen profilleri görürsünüz. Bu takımların kimi inancına, kimliğine dair bir travmasının hesaplaşmasını siyaset üzerinden güder, kimi de ekonomik imkanlara ve güce erişim içindi siyaseti bir alan olarak görür. Bir de ideolojiye dayalı, bir dünya hayalinin peşinden koşan, toplumdan yana bir gayret harcayanlar vardır ki, bana nazaran en pahalı olanlar da onlardır. Buna geçmişten verebileceğimiz en âlâ örneklerden birinin Kamer Genç olduğuna inanıyorum;
Zenginleşmedi…
Bir siyasal inancı vardı…
Ve son nefesine kadar ona bağlı kaldı…
Siyasetçi profilleri içinde en olumsuz olanları, en kaba haliyle siyaseti zenginleşme aracı olarak görenlerdir. Bu küme, genelde etik hudutları olmayan, emele ulaşmak için her şeyi ayrıntı olarak kabul eden profillerden oluşmaktadır. Bu cins siyasetçileri oturup inceleyecek olsanız, değerli bir kısmı eğitimi, zekası, mesleksel hüneri vb. rasyonel kriterler ile bir iş mülakatına alınsa, bugün ortalama fiyatın altında bir sayıya işe alınabilecekken, siyasetin verdiği kamusal vazifesi sayesinde 500-600 milyonluk bütçeleri yönetebilmektedir. Bu ortadaki devasa rakamsal fark, genelde bu profilleri “politik hayvan”a dönüştürmektedir. Zekası ve yeteneklerinin ona çizdiği tarihi sonun çok ötesine geçme imkanını siyaset sağladığı için, siyasal muvaffakiyet ismine yapılacak her şey mubahtır;
Gerekirse yolsuzluk…
Gerekirse adam kayırma…
Gerekirse yalan…
Gerekirse üstlere insan onuruna yakışmayacak bir yalakalık hali…
Özetle ne gerekirse…
Belki bu durumdan daha olumsuz olanın, bilgili halin toplumun değerli bir kümesi tarafından kanıksanmış olduğunu söz etmek isterim. Toplumda telaffuz seviyesinde itiraz yüksek olmakla birlikte, siyasetçilerin yolsuzlukları ne oy tercihini etkilemektedir ne de siyasetçilere olan gönül bağında bir zayıflama, bakışında bir olumsuzluk yaratmaktadır. Buna dair en çarpıcı örneklerden biri, geçmiş yıllarda yapılan milletvekillerine bakışı anlamaya çalışan bir araştırmadır. Araştırmada “milletvekili deyince aklınıza ne geliyor?” sorusu açık uçlu olarak sorulmuştur. Cevaplar ortasında rüşvet, yolsuzluk, adam kayırma, palavra vb. birçok olumsuz söz birinci sıralarda çıkmakta. Ancak araştırmanın devamında, “kızınızın bir milletvekili ile evlenmesini ister misiniz?” sorusuna değerli bir kısmı evet karşılığını vermekte. Gelin bu olumsuz bakışa karşın, neden evet denildiğinin temel sebeplerinden teğin,i bizim bu hafta sorduğumuz bir sorunun karşılığında arayalım. “Sizce Türkiye’de siyasete giren birinin başına aşağıdakilerden hangisinin gelmesi daha mümkündür?” diye sorduk. Karşılıkları aşağıdaki üzere.
Görüldüğü üzere temel beklenti, siyasete girenin zenginleşeceği istikametinde. Toplumun yüzde 88’i siyasete girenin zenginleşeceğini düşünüyor. Bu oran AKP seçmeninde yüzde 83,9, MHP seçmeninde yüzde 86,3.
Gelişmekte olan ülkelerde siyasetin siyasetçilere sağladığı güç, gelişmiş ülkelerin siyasetçilerine sağladığı gücün çok üzerinde. Üstelik bu gücünden kaynaklı dokunulmazlık hali yalnızca siyasetteyken değil vazifesinden ayrıldıktan sonra da devam etmektedir. Örneğin, bir belediye lideri vazife mühleti bitince yeni devir için aday gösterilmiyor. Herkes neden gösterilmediğini soruyor. Alınan cevap, “yolsuzluk yaptığı için gösterilmedi”, oluyor. Ancak birebir kişinin ne vazifedeyken ne de misyonunu bıraktıktan sonra rastgele bir incelemeye yahut hukuksal sürece tabi olmadığını görüyorsunuz. Tabi bu dokunulmazlık hali yolsuzluklar konusunda geçerli. Birebir kişinin yolsuzluk yapmayıp, siyasi rakibine diktatör demesi ise, onu iktidarın savcılarının mahkeme salonlarında, iktidarın gazetecilerinin ise köşelerinde yargılamasına yol açıyor. Türkiye siyasal tarihinde fikir hatası ekonomik kabahatlerden ebediyen büyük oldu. Toplum da bunu bildiği için yolsuzluk yapanın yanına kalacağına inanıyor. Tekrar bu hafta “Türkiye’de yolsuzluk yapan biri ne ile karşılaşır?” diye sorduk. Birlikte inceleyelim.
Yolsuzluk yapanın gerekli cezayı alacağına inananların oranı yüzde 23,5, yaptığı yolsuzluğun yanına kalacağına inananların oranı yüzde 76,5.
İlk seçimde iktidar değişecek ve seçimi biz kazanacağız. Önümüzde, yüzümüzün akıyla çıkacağımıza inandığım kıymetli bir imtihan olacak;
Bugünkü iktidara benzemeyeceğiz.
Evrensel standartlarda bir hukuku ülkemize kazandıracağız.
Ancak bu sayede kanıyı özgürleştirirken, yolsuzlukları yönetenlerin de, toplumdan çaldıklarının hesabını bağımsız mahkemelerde vermelerinin önünü açacağız.
İnancımızın omuzlarımıza yüklediği tarihî sorumlulukla, sola, toplumsal demokrasiye inanmış beşerler olarak bunu başarmak zorundayız.
Ertan Aksoy
ertana[email protected]