ABD, ülke tarihinin en büyük “iklim paketi” olarak görülen 430 milyar dolarlık yasa ile pak güç teknolojilerinde yerli üretimi güçlendirmek ve endüstride istihdamı artırmak isterken, yasanın Avrupa endüstrisini tehlikeye atacağından telaş ediliyor.
ABD, Enflasyonu Düşürme Yasası ile Amerikan tarihinde iklim ve güce yönelik en büyük yatırımı yaparken, Avrupa’da yasanın şirketlerin üretimini ABD’ye kaydırmaya teşvik edeceğine dair telaşlar artıyor.
ABD’de enflasyonun düşürülmesine yönelik kapsamlı sıhhat, iklim ve vergi düzenlemelerini içeren ve ABD Lideri Joe Biden’ın ağustos ayında imzaladığı Enflasyonu Düşürme Yasası, Avrupa’da tartışma konusu olmaya devam ediyor.
ABD, ülke tarihinin en büyük “iklim paketi” olarak görülen 430 milyar dolarlık yasa ile pak güç teknolojilerinde yerli üretimi güçlendirmek ve endüstride istihdamı artırmak isterken, sağlanan teşvikler konusunda Avrupa Birliği (AB) ile yaşanan uyuşmazlık tırmanma riski taşıyor.
AVRUPALI ÜRETİCİLERİN DEZAVANTAJLI HALE GELMESİNDEN KORKULUYOR
Vergi indirimleriyle elektrikli araba satın almayı teşvik etmeyi öngören yasa kapsamında, Kuzey Amerika’da üretilen bataryaların kullanıldığı ve bu bölgedeki madenlerden çıkan mineralleri içeren elektrikli araçlara 7 bin 500 dolara kadar vergi indirimi verilmesi üzere düzenlemeler yer alıyor.
AB, vergi indirimlerini ABD’de üretilen içeriğe bağlı hale getiren yeni düzenlemenin Avrupalı araba şirketlerini ve batarya ile yenilenebilir güç ekipmanları dahil yeşil iktisat alanındaki üreticileri dezavantajlı hale getireceği konusunda uyarıyor.
Enerji krizi, yüksek enflasyon ve muhtemel resesyon kaygılarıyla sıkıntı bir periyottan geçen Avrupa için endüstrinin geri kalması temel bir risk olarak gösteriliyor. AB, 1990’da dünya iktisadının 25’ini oluştururken, bugün bu oranın yüzde 17’ye gerilediği dikkati çekiyor.
Avrupa’da dünya iktisadını ABD ve Çin’in ellerine bırakacak endüstriyel ve ekonomik gerilemeden kaygı duyuluyor. Global bir ekonomik güç olarak kalabilmek için Avrupa’yı yine sanayileştirmenin yolları aranıyor.
BRÜKSEL VE BERLİN ABD’NİN TEŞVİKLERİNDEN RAHATSIZ
Avrupa endüstrisi, ABD ve Avrupa ortasındaki güç fiyatlarındaki farklılıklardan ötürü halihazırda rekabet dezavantajı yaşarken, Enflasyonu Düşürme Yasası kapsamındaki teşviklerin açığı daha da genişletme riski bulunuyor.
ABD’de kelam konusu kanunla güç güvenliği ve iklim değişikliğiyle çabaya yönelik yatırımlar için 369 milyar dolarlık kaynak ayrılırken, yenilenebilir güç teknolojileri için 260 milyar vergi teşviki uygulanıyor.
Ayrıca Avrupa endüstrisi, ABD’deki bir fabrikada üretilen her uygun bileşen için vergi indirimi sağlayan yasanın kıtadaki potansiyel yatırımı da yok edeceğinden telaş duyuyor.
Söz konusu yasa, yenilenebilir güç bileşenleri üreten yeni yahut yenilenmiş fabrikaların maliyetinin yüzde 30’u oranında vergi indirimi sağlıyor.
Washington’un bu alandaki teşvikleri Brüksel ve Berlin’i rahatsız ederken, AB’de yasanın başta Alman firmaları olmak üzere Avrupalı şirketleri üretimi ABD’ye kaydırmaya teşvik edeceğine dair artan bir kaygı mevcut. Avrupa artan güç fiyatları, enflasyon kaygıları ve işçi sorunu bu dehşetleri daha da körüklüyor.
Düşük güç maliyetleriyle birlikte Enflasyonu Düşürme Yasası’nın ABD’yi daha cazibeli kılabileceği değerlendirilirken, Avrupa’daki üst seviye şirket yöneticilerinin maddeyi AB için bir “uyandırma çağrısı” olarak görmesi de dikkati çekiyor.
ALMANYA MALİYE BAKANI’NDAN DİYALOG ÇAĞRISI
Almanya Başbakanı Olaf Scholz (SPD), İktisat ve İklim Muhafaza Bakanı Robert Habeck (Yeşiller) ve Almanya Maliye Bakanı Christian Lindner telaşlı olduklarını tabir eden Avrupalı yetkililer ortasında.
Habeck, Enflasyonu Düşürme Yasası’nı “çılgın bir destek” olarak nitelendirerek, “Bu bahiste Amerikalılarla görüşme halindeyiz, lakin rekabetin ne olduğunu görüyoruz ve buna Avrupa’dan cevap bulmamız gerekiyor” dedi.
Almanya Maliye Bakanı Christian Lindner de Almanya’nın Enflasyonu Düşürme Yasası’nın tetiklediği ve Avrupa’daki işletmeler ile endüstriye ziyan verebilecek ticaret tansiyonlarını hafifletmek için kısasa kısas tedbirler yerine Washington ile diyalog istediğini söyledi.
AVRUPA ENDÜSTRİNİ TEHLİKEYE ATMASINDAN KORKULUYOR
Eski ABD Lideri Donald Trump periyodunda telaşlara yol açan ABD’nin müdafaacı iktisat ve ticaret siyasetinin Biden periyodunda de devam etmesi dikkati çekiyor. Biden her fırsatta “yerli üretim” vurgusu yapıyor.
Kimi etraflarda, Enflasyonu Düşürme Yasası enflasyonla çabadan çok iklimin korunması ve batarya üretimi üzere geleceğin sanayilerinin güçlendirilmesiyle ilgili büyük bir sanayi siyaseti saldırısı olarak algılanıyor.
AB Kurulu Rekabetten Sorumlu Lider Yardımcısı Margrethe Vestager, kısa bir müddet evvel, yüksek güç maliyetleriyle birlikte Enflasyonu Düşürme Yasası’nın “Avrupa’daki sanayi üssünü tehlikeye attığı” konusunda uyarmıştı.
Vestager, yasanın ve yükselen güç fiyatlarının birtakım Avrupalı işletmeler için risk oluşturduğunu vurgulamış, sorunun 27 ülkeden oluşan blok için çok değerli olduğunu kaydetmişti.
ABD’li araba üreticisi Tesla’nın Brandenburg “Gigafactory”deki batarya üretimini süreksiz olarak askıya almayı planladığına dair haberler de Avrupalıları alarma geçirmişti.
SOMUT TESİRLERİ YASANIN UYGULANABİLİRLİĞİNE BAĞLI
Fransa da şimdiden teşviklerin ABD’deki ile birebir düzeye gelmesini talep ediyor. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “Amerikalılar gibi” bir yasaya gereksinimleri olduğunu vurguladı.
Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire de kelam konusu yasanın kendileri için kabul edilemez olduğunu belirterek, ABD’nin enflasyonu düşürme yasası konusunda büyük telaşları olduğunu ve sorunun bir an evvel çözülmesi gerektiğini belirtti.
Alman Sanayii Federasyonu (BDI) İdare Heyeti Üyesi Wolfgang Niedermark ise Enflasyonu Düşürme Yasası’nın Avrupa şirketleri üzerindeki somut tesirlerinin yasanın uygulanmasına bağlı olacağını aktardı.
ABD makamlarının Avrupalı şirketleri dezavantajlı duruma düşürmemek için uygulama kılavuzlarını mümkün olduğunca “cömert” hale getirmesi gerektiğini tabir eden Niedermark, “İklim müdafaası yatırımlar için politik olarak çarpıtılmış bir yarışa yol açmamalı. Artık daha fazla transatlantik iş birliğine gereksinim var” değerlendirmesinde bulundu.
Münih merkezli İktisat Araştırma Enstitüsü (Ifo) Lideri Clemens Fuest da yasanın AB için kabul edilemez müdafaacı ögelere sahip olduğunu belirterek, “Ancak, ne çabucak bir ticaret savaşı başlatmalı ne de bir teşvik yarışına girmeli, bilhassa ticaret siyaseti sürtüşmelerinin yaşandığı bu zamanda” sözünü kullandı.
ABD’deki orta seçimlerde Cumhuriyetçilerin Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu yine kazanması halinde muahedeye varmanın daha güç olacağı belirtiliyor.
Uzlaşma için bir sonraki talihin ise Transatlantik Ticaret ve Teknoloji Konseyi’nin (TTC) 5 Aralık’ta planlanan toplantısı olduğu kaydediliyor. (AA)