Baas rejiminin 61 yıl sonra devrilmesinin akabinde Halep’e seyahat ediyoruz. Kent, ihtilalin akabinde hâlâ savaşın izlerini taşıyor. Yıkılan binalar, harabe sokaklar ve telaşlı beşerler, Halep’in yeni periyoduna dair karmaşık bir tablo çiziyor. Her ne kadar sokaklar ticari hareketlilik gösterse de savaşın gölgesi hâlâ Halep’in üzerine düşüyor.
Suriyeli tercümanımız Ali Sayın, kentin hâlâ tam manasıyla inançlı olmadığını ve halkın konuşmaktan çekindiğini lisana getiriyor. “Rejim devrilse de beşerler hâlâ korkuyor. Kimin dost kimin düşman olduğunu kimse bilmiyor” diyor. Bu kaygı, sokaklardaki sessizliği ve çekingenliği daha da besbelli kılıyor. Kiminle konuşmak istesem ya tercümanım direkt ‘Yok olmaz’ diyor ya da konuşmak istediğimiz kişi ‘Hayır’ diyor. Konuşmaya sıcak bakanlar ise yarım asırdan fazladır Halep’te yaşayanlar…
‘Bu topraklar kana doydu’
Halep’in sokaklarında rastladığımız 83 yaşındaki Halepli Ali Osman, Halep’in yarım asrı aşkın tarihine tanıklık edenlerden. Yaşadığı endişeleri ve umutlarını paylaşan Osman, “83 yıldır bu topraklardayım. Kürdü, Türkü, Arabı, Ermenisi, herkes bir ortada yaşardı. Kimsenin kimseye bir ziyanı yoktu. Rejimin devrilmesine sevindik, ancak ne olacak bilmiyoruz. Suriye halkı yoruldu artık. Bu topraklar kana doydu, yeter” diyor. Osman, insanların hâlâ barışa susadığını ve hayatını kaybeden on binlerce insanın acısını unutamadığını belirtiyor ve ekliyor, “Bu topraklarda artık barış istiyoruz. Beşerler huzur içinde yaşasın” sözleri Halep’in ortak haykırışı üzere yankılanıyor.
Göç edenler dönecek mi?
Halep’te konuşanlardan biri de 70 yaşındaki Sadık Rahit. Rejimin devrilmesini olumlu karşılayan Rahit, “Ama bundan sonra ne olacak, kimse bilmiyor” diyerek belirsizliğin altını çiziyor. On iki yıl evvel Almanya’ya göç eden üç çocuğundan bahsederken hüzünleniyor. Çocuklarının dönüp dönmeyeceğini sorduğumuzda da, “Torunlarım Almanya’da doğdu, orada büyüdü. Bu koşullarda geri dönerler mi, güç. Ben de şu an gelmelerinden yana değilim” diyor.
Cahit Kullu (51) ise Halep’ten Afrin’e geçişin hâlâ mümkün olmadığını anlatıyor. Afrin’deki Türkmen muhaliflerin baskısından yakınan Kullu, “Afrin’deki Türkmen muhalifler bizden para istiyor, her Kürt’ü PKK’lı ilan ediyorlar. Bizim PKK ile ilgimiz yok. Zeytinlerimizden bile haraç alıyorlar. 10 çuval zeytin çıksa, beş çuvalını alıyorlar” diyerek bölgedeki gerginliği özetliyor. Türkmen tercümanımız da bu durumu doğruluyor. Kullu kelamlarına şöyle devam ediyor: “Biz tüm bunların artık son bulmasını istiyoruz, Esad’dan kurtulduk fakat Afrin’e hâlâ giremiyoruz.”
‘Yavaş yavaş dönüyorlar’
Halepli 82 yaşındaki Muhammed Aşair, ailesinden birçok insanın savaşta hayatını kaybettiğini anlatıyor. “Çocuklarım dünyanın dört bir yanına dağıldı. Lakin şükür, yavaş yavaş dönüyorlar. Bir kızım ailesiyle Halep’e döndü, öbürleri de dönmeyi planlıyor. Artık barış istiyoruz. Çok şehit verdik, çok dağıldık. Halkın tek isteği huzur içinde yaşamak” diyor.
Tarihi Halep Kalesi, savaşın izlerini taşımasına karşın ihtişamıyla ayakta duruyor. Tadilatta olduğu halde kaleye gelen onlarca insanı görmek, Halep halkının tekrar hayat bulma uğraşını gözler önüne seriyor. Kalenin etrafında pamuk şekeri satan çocuklar, deve ve at gezintileri, kentin umutlarını simgeliyor. Fakat çabucak karşısında yıkılmış halde duran eski adliye binası, savaşın yarattığı derin tahribatın simgelerinden biri.
Barışa duyulan hasret…
Halep’in merkezinde ticari hayat hareketli görünse de halkın tedirginliği gözlerden kaçmıyor. Güvensizlik, kaygı ve belirsizlik Halep sokaklarına hakim. Lakin konuştuğumuz her Halep’li, barışa duyduğu hasreti lisana getiriyor.Bir vakitler farklı halkların birlikte yaşadığı bu kadim topraklarda, Halep halkı artık huzur dolu bir geleceği bekliyor.